maandag 20 april 2009

Bakul tempe


Vanuit Yogjakarta reden we met Suradal en Tabeta naar Kaliurang voor een dagje uit. We waren naar diverse kleine dorpjes geweest. En een van die plaatsen was Kaliurang. Suradal maakte ook een stop bij de eettenten om wat lekkers mee te nemen. Je weet het, "gawe oleh-oleh sing ngenteni ning ngomah" , hij moest wat meenemen voor thuis front. Het ziet allemaal heel lekker uit en aantrekkelijk. Hoe ze hun waar op het tafel voor je allemaal voorschotelt. Diverse soorten eten, maar elk plaatsje op Java heeft zijn eigen keukenspecialiteit. En zo heeft ook Kaliurang zijn bekendheid in de omgeving voor zijn specialiteit. Als ik me niet vergist was het "jadah" en "tempe bacem". Suradal heeft mij overgehaald om de "jadah" te proeven. Ik had een stukje gehapt of gegeten, maar ik proefde het verschil niet. Voor mij was het een normale smaak, zoals een "jadah" hoort te zijn.
Voor ons was het meer met tegenzin eten, misschien dat we daarom het verschil niet kan uithalen. Waarom vraag je dan. Nou, er waren zoveel vliegjes en stof van langsrijdende auto. En ze hadden het gewoon zo opgesteld, dus zonder kas of bedekt. En je weet ook niet al voor hoe lang. En hygiene was voor ons belangrijk, we waren niet van plan om de hele dag binnen te blijven om af en toe rennend naar een klein hokje te gaan en klagen van de pijn.

zondag 19 april 2009

Javaans schrijven



Ik probeer vaker Javaanse woorden te schrijven de ene keer lukt me het heel aardig en de ander keer weer niet. Om het op de "oude" manier zoals we die kennen in Suriname wordt het weer niet begrepen door Indo-Javanen. Het Javaans schrijven wordt beinvloed door de schrijfwijze die men in Indonesie hanteert. In die schrijfwijze zijn een aantal afspraken gemaakt om het moelijker of gemakkelijker te maken. En tuurlijk speelt het onderscheid maken van andere talen een rol. Het is ook zo moeilijk om een eenvoudig woord te schrijven. Hier onder geef ik twee voorbeelden.

  • Ik begin met "ziek" te vertalen naar het Javaans te schrijven. Iedereen zal het wel zo kunnen zeggen. En schrijf het maar op. Ik begin met "loro". Nee, dat lees een ander als 2, het woord twee. Na een zoekwerk en vragen, het wordt "lara" met letter a geschreven. En het woord voor 2 = "loro".
  • Javaanse woord voor "in de war" is "bingung". Normaal zouden we het als "bingoong" schrijven. Nee, Javanen kennen geen "oo", want die lezen ze "oh-oh".

zaterdag 18 april 2009

Javaanse taal


De Javaanse taal wordt dagelijks gesproken op Java en ook in Suriname. Het schrijven, dat hebben we niet geleerd. Het is moeilijk om te schrijven en dat de lezers het ook kunnen begrijpen met wat je bedoelt. Wij, Surinaamse Javanen, zijn niet opgeleid om het Javaans te schrijven. Op school leren we de Nederlands taal te beheersen (schrijven en praten). Hierdoor wordt onze moedertaal (het Javaans) verwaarloosd. En als we het gebruiken (praten) is het om met onze ouders en vooral de ouderen te communiceren.
En nu proberen wij het weer op te pakken om het Javaans te leren. Mijn ervaring in deze, het is niet gemakkelijk om alle juiste Javaanse woorden te vinden. Communiceer ik met een Javaan uit Indonesie dan versta ik niet alle woorden die hij of zij gebruikt. En met een Surinaamse Javaans praten dan wordt er zeker 30% Nederlands of Surinaamse woorden gesproken. Het Javaans is een gesproken taal en niet vastgelegd, hoe wij het exact moeten uitspreken en of schrijven. Het wordt beinvloed door andere talen, in Suriname door het Nederlands en Surinaams en in Indonesie door bahasa. Tijdens mijn reis door Java probeer ik te begrijpen en te achterhalen waar onze Javaanse taal exact komt. En mijn conslusie, het is een mengsel van alle dialecten van Midden tot Oost Java. Qua grofheid benadert het meer van Surabaya.

Zoeken in deze blog